Son zamanların popüler olan bu ismin belki de herkes Arapça bir anlamı olduğunu sanırken aslında olay, tarihi bir noktaya temas ediyor.
Ülkemizde hem yazarlık yapan hem de etimoloji alanında çalışmalarıyla ünlü olan Sevan Nişanyan, bu iddiasını 2022 yılında ortaya koydu. Hazırladığı Adlar Sözlüğü’nde de isimlerin anlamları üzerine yoğunlaşmıştı. Aleyna ismi de onlardan sadece birisi.
Türk Dil Kurumuna göre Aleyna ismi iki anlama sahiptir. “Esenlik ve güzelliklere sahip, esenlik içerisinde olan” anlamının yanında Arapçada da “bizim üzerimizde” ya da “bizim hakkımızı” anlamına sahiptir.
Kur’an-ı Kerim’de de geçen “aleynâ”nın anlamı; “bize, üzerimize” demektir. Nişanyan, “Allah’a ve bize indirilene inandık” anlamına gelen Âl-i İmrân Sûresi 84. ayetindeki “âmennâ billâhi ve mâ unzile aleynâ” örneğini veriyor. Belki birçok kişi, çocuğuna bu anlama göre bu ismi koysa da Sevan Nişanyan, garip bir tespitte bulunarak ülkede Aleyna isminin kökeniyle alakalı ilginç bir çıkarımda bulunuyor.
2015 yılında 18 yaş ve üstü 2270 adet Aleyna isminde kişi kaydedilmiş.
O tarihten bu yana bu sayı, 2015 ve sonrası doğan daha küçüklerle birlikte bu sayının kat kat fazlası oluyor. Aktarımına göre Aleyna ismi 1993-94 senelerinde ülkemizde yaygınlaşmış. Kayıtları incelediğinde özellikle 1986 yılından önce doğan Aleyna ismindeki kişilerin neredeyse tamamının Sovyet Cumhuriyetleri ve komşu ülkelerden gayrimüslimler olduğunu söylüyor.
Yaptığı araştırmanın senesine göre nüfusta kayıtlı Aleynalar, 25 Moldovalı, 20 küsur Rus, gerisi de Ukrayna, Romanya, Bulgaristan, Gürcistan, Azerbaycan, Kırgızistan gibi ülkelere ait. Bu kişilerin anne/baba isimlerine baktığında ise onların da kökeninin Rus olduğunu tespit etmiştir.
Aleyna ve Elena, aslında aynı isimmiş.
Nişanyan’a göre Aleyna ismi, Elena’nın farklı yazılmış halidir. Eski Roma İmparatoru I. Konstantin’in Azize annesinin ismi de Eleni’dir.
Gelelim Türkiye kayıtlarına. “İlk Türk Aleyna” ise 1977’de doğmuştur. 1990’a kadar bu isim oldukça nadir görülüyor. Ancak bu senelerde Trabzon’da Aleyna isminin kullanımında müthiş bir yaygınlık görülüyor. 10 Mayıs 1990’da Trabzon nüfusu incelendiğinde tam 804 kayıtlı Aleyna ismi görülür. Bunun sebebi de o senelerde Trabzon’da sayıları artan Sovyet vatandaşı kadınlarla bir ilgisi olabileceği kuvvetle muhtemel.
Hristiyan kökenli Elena ismi, Trabzon’da yaygınlaştıktan kısa bir süre sonra Türkiye’ye de Aleyna olarak yayılmıştır. Şu an ise en yaygın kullanılan isimlerinden birisi.
