Milliyet riskin yüksek olduğu bölgede araştırdı! İstanbul depreme ne kadar hazır?

Sevgi Çavuşoğlu – Ege’de art arda yaşanan depremler olası İstanbul depremine yönelik endişeleri de artırdı. Uzmanlar depremden en çok etkilenecek bölgenin, Kumburgaz Fay Hattı’nın geçtiği, Avcılar, Büyükçekmece, Silivri ve Beylikdüzü ilçeleri olacağını öngörüyor. Depremin ‘sıfır noktası’ Kumburgaz fay hattındaki yerleşim bölgelerinin deprem hazırlığını yerinde gözlemledik. Avcılar ve Büyükçekmece’de sokakların yarısı inşaat halindeyken diğer yarısı 1999 Marmara depremine tanılıklık etmiş, kaderini bekleyen binalarla çevrili. 

Kentsel dönüşüme onay vermeyip itiraz eden vatandaşlar, çürük ve riskli olduğu tespit edilen binalarda yaşamaya devam ediyor. Büyükçekmece Sahili’nin kıyısında bulunan yüksek binalar için, olası bir depremde toprak kaymasının oluşturacağı risk oldukça büyük. Sahilin bazı bölümlerinde kentsel dönüşüm çalışmaları yapılsa da depreme hazır olmayan birçok bina bulunuyor. 

‘Fay stres biriktiriyor’ 

Yer bilimci Prof Dr. Naci Görür’ göre, Adalar ve Kumburgaz fayları, beklenen depremde ilk kırılacak faylar. Son depremin Marmara Ereğlisi açıklarında olduğunu ve bu yörenin doğusundaki Kumburgaz Fay Hattı’nda 7 büyüklüğünde bir deprem beklendiğini kaydeden Prof. Görür, “Batısındaki Tekirdağ Fayı kırılmış ancak bu yörede depremler daha çok gaz çıkışları nedeniyle çökellerde oluşan deformasyonlar sonucu oluşuyor. Kilitli faylarda bile bu boyutta depremler normal. Fay nihayetinde stres biriktiriyor. Adalar ve Kumburgaz fayının kırılması halinde büyük deprem meydana gelir. Devletin ve belediyenin tek yumruk olup 724 çalışması gerekiyor. İstanbul’da, çalışmalara şimdi başlansa depreme anca 10 yılda hazır hale gelir” dedi. 

Kandilli de aynı fayı işaret etti 

Diğer yandan 6 Şubat depreminin yıl dönümünde İstanbul depremine dikkat çeken Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü (KRDAE) Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel de, Kumburgaz Fay Hattı’nın en riskli bölge olduğunu vurguladı. Jeoloji Mühendisleri Odası Genel Başkanı Hüseyin Alan ise, depremin merkezinin öngörülemeyeceğini belirterek, “Yakın zamanda yaşadığımız 6 şubat depremi Ölü Deniz fayında gerçekleşti, sonrasında Doğu Anadolu fayının yer segmentlerine sıçradı. Bu sebeple nerede kırılma yaşanacağını öngörmek çok zor. Burada kırılmayan segmentler var. Nereden kırılma olursa olsun 7 şiddeti üzerinde deprem meydana gelecek” dedi.

“Bina bina değil mahalle mahalle dönüşmeli”

Bölgede ikamet eden vatandaşlar, binaların tek tek kentsel dönüşüme girmesinin bir faydası olmadığını ve çürük binaların yeni yapılan binaları tehlikeye soktuğunu belirterek tüm mahallelerin yıkılıp baştan yapılması gerektiğini vurguladı. 25 yıldır Avcılar’da ikamet eden esnaf A.E., “Güçlendirmenin devlet ve belediye eliyle yapılması gerekiyor. Çünkü herkesin evini kentsel dönüşüme sokacak parası yok. Maddi gücü olanlar yaptırıyor, olmayanlar dualara kalıyor” dedi. 

“Bakanlığın destek kampanyası önemli”

Kentsel dönüşüm uzmanı Nihat Şen ise, “İstanbul’da bir binada kentsel dönüşüme girilmesi için binada yaşayan yüzde 50+1 çoğunluğun bunu onaylaması gerekiyor. Bu çoğunluk kentsel dönüşümü onayladığı takdirde maddi durumu iyi olmayan vatandaşlar bakanlığın sağladığı destek kampanyasından yararlanabiliyor. Vatandaş devlete geri ödeme yapamayacak durumda olsa bile evde ikamet etmeye devam edebiliyor. Öldüğü zaman konut devlete kalıyor” diye konuştu.

Kumburgaz Fay Hattı’nin geçtiği 4 ilçede durum ne?

Avcıları Belediyesi 

Deprem çalışmaları Avcılar ilçesinde 1544 bina kentsel dönüşüme girmiş, 1364 bina da yıkım ruhsatı alarak yıkılmış, geri kalan kısmı yıkılmaya devam ediyor. Merkez Mahallesi, Denizköşkler Mahallesi, Cihangir Mahallesi, Gümüşpala Mahallesi, Mustafa Kemal Paşa Mahallesi ve Üniversite Mahallesi olmak üzere toplam 7 mahallede kentsel dönüşüm çalışmaları devam ediyor. 

Beylikdüzü Belediyesi 

Beylikdüzü’nde 193 toplanma alanı, 3 çadır alanı ve 1 kapalı geçici barınma alanı (Pazaristanbul) bulunuyor. İlçe genelinde toplam 1100’e yakın bina ve 6000’e yakın bağımsız birim kentsel dönüşümle yenilendi. 

Büyükçekmece Belediyesi 

Büyükçekmece ilçesinde toplam 1411 bina yıkıma onaylandı ve 1237 binanın yıkımı tamamlandı. 

Silivri Belediyesi 

Riskli yapı tespit işlemi yapılan bina sayısı; 55, yıkılan bina sayısı; 52, güçlendirilen bina sayısı; 2. Hukuki süreci takip edilen aktif riskli yapı sayısı ise 62. 

Bina güvenliği test talepleri düştü 

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) verilerine göre İstanbul halkının, yaşadıkları evlerin depreme dayanıklı olup olmadığını öğrenmek için yaptıkları hızlı tarama testi başvuruları ciddi oranda azalış gösteriyor. 6 Şubat depreminden sonra İstanbul’da 158 bin kişi hızlı tarama testi başvurusunda bulunmuştu. Bu rakam 2024 yılında 4 bin 642’ye düştü.